USBDLM (USB Drive Letter Manager) USB Surucu Harfi Yonetimi

USBDLM KURULUM

1.       Kurulum için öncelikli olarak  usbdlm.zip dosyasını C:\Program Files\USBDLM\ dizini oluşturup bu dizin altına açıyoruz.

2.       _install.cmd dosyası üzerine çift tıklayarak USBDLM servisinin kurulumunu yapıyoruz.

3.       Servisin install edildiğini ve başlatıldığını gösteren pencereyi kapatmak için Tamam düğmesine tıklıyoruz.

4.       USBDLM servisinin başlayıp başlamadığını işletim sisteminde Hizmetler bölümünden kontrol ediyoruz.

USBDLM KONFİGÜRASYONU

Servis kurulumu bittikten sonra sıra konfigürasyona gelir. Bunun için C:\Program Files\USBDLM\ dizini  altında notepad’i kullanarak usbdlm.ini dosyası oluşturuyoruz.

Bu ini dosyasını notepad ile açarak aşağıdaki USB sürücü harfi atama konfigürasyonlarını adım adım yapmaya başlıyoruz.

1.       Atanan sürücü harflerini göstermek için BalloonTips kullanımı:

İlk olarak sürücü harfi atandığında atanan sürücü harfini göstermek için usbdlm.inidosyasında bir BalloonTips kullanacağız. Bunun için ini dosyasına aşağıdaki kodları yazıyoruz. 

Burada yazılı olan Timeout süresi BalloonTips’in ekranda görülme süresidir. Milisaniyecinsinden yazılmaktadır.

Aynı zamanda BalloonTips’i kendinize göre özelleştirebilirsiniz. Bunun için ini dosyasını aşağıdaki şekilde düzenlemeniz yeterlidir. Eşittir işaretinden sonraki bölümleri değiştirebilirsiniz.

2.       Atanacak olan sürücü harflerinin konfigürasyonu:

Uygulamamızı yaptığımız bilgisayarımızda aşağıdaki sürücüler bulunmaktadır ve bu sürücülere aşağıda görülen sürücü harfleri atanmıştır.

Bu bilgisayara takılacak olan USB aygıtlara yukarıdaki sürücü harflerinden sonra gelen harflerin atanması için ini dosyasına aşağıdaki kodları yazıyoruz.

DriveLetters bölümünde en fazla 9 sürücü harfi atanabilmektedir. Eğer çoklu kart okuyucu gibi USB den bağlanan ve her bir kart slotu için sürücü harfi atanan sürücülerde daha sonra göreceğimiz yöntemlerle başka sürücü harfleri de atanabilmektedir.

Yazımda kolaylık olması açısından Letter bölümünde tek tek sürücü harflerini yazmak yerine ini dosyasını aşağıdaki şekillerde de düzenleyebiliriz. Her iki düzenlemede yukarıdaki işlemin aynısını yapmaktadır.

Bu işlemden sonra bilgisayara USB flash diskler taktığımızda bizim belirlediğimiz sürücü harfini aldığını görebiliriz. Harf atamada öncelik Letter1 à Letter9 ‘a doğrudur.

3.       Atanacak olan sürücü harfini gizleme:

İsterseniz uygulamalarınızda bazı sürücü harflerini atarken bazılarını gizleyebilirsiniz. Örneğin USB sürücüde ilk sürücü harfi olarak Y atarken ikinci sürücü harfini gizlemek için ini dosyasına aşağıdaki kodları yazıyoruz. Görüldüğü üzere sürücü harfini gizlemek için (–) kullanılmaktadır.

Bu işlemden sonra bilgisayara iki USB flash disk taktığımızda bir tanesine bizim istediğimiz sürücü harfi atanırken (Y), diğerine sürücü harfi atanmadığını görüyoruz. (Disk yönetiminde görünmesine rağmen)

4.       Sürücüleri kaldırmak (remove):

İsterseniz uygulamalarınızda bazı sürücü harflerini atarken bazı sürücüleri tamamen kaldırabilirsiniz. Örneğin USB sürücüde ilk sürücü harfi olarak Y atarken ikinci sürücüyü tamamen kaldırmak için ini dosyasına aşağıdaki kodları yazıyoruz. Görüldüğü üzere sürücüleri kaldırmak için ( - - ) kullanılmaktadır.

Bu işlemden sonra bilgisayara iki USB flash disk taktığımızda bir tanesine bizim istediğimiz sürücü harfi atanırken (Y), diğer sürücünün olmadığını görüyoruz. Bu sürücü Disk yönetimi penceresinde de görülmemektedir.

5.       Sürücü harflerini sürücü boyutuna göre atamak:

İsterseniz uygulamalarınızda sürücü boyutuna göre sürücü harfi atamalarını ayarlayabilirsiniz. Örneğin kapasitesi 5GB büyük sürücülerin sürücü harfini kaldırabilir veya bu sürücülerin hiç kullanılmamasını sağlayabilirsiniz. Bu uygulamayı gerçekleştirmek için ini dosyasına aşağıdaki kodları yazıyoruz. Biz uygulamamızda 5GB büyük sürücülerin kullanılmasını engelleyeceğiz. Görüldüğü üzere bu işlem için MinDiskSize kullanılmaktadır.

Bu işlemden sonra bilgisayara kapasitesi biri 4GB ve diğeri 8GB olan iki USB flash disk taktığımızda 4GB kapasiteye sahip olan flash diske sürücü harfi atanırken (K), 8GB kapasiteye sahip diğer sürücünün olmadığını görüyoruz. Bu sürücü Disk yönetimi penceresinde de görülmemektedir.

Sürücü boyutuna göre sürücü harfi atamalarını yaparken USBDLM’nin aşağıdaki değişkenlerini kullanabilirsiniz.

MinVolumeSize

MinDiskSize

MaxVolumeSize

MaxDiskSize

6.       Sürücülerin mount edilmesi:

Bilindiği üzere sürücü harflerinin azalması veya bitmesi durumunda mount yöntemi kullanılarak sürücüler NTFS formatlı birimlerde boş klasörlere bağlanmaktadır. Bu uygulamamızda NTFS formatlı birim üzerinde boş klasör yaratarak mount işlemini gerçekleştireceğiz. Uygulamayı gerçekleştirmek için ini dosyasına aşağıdaki kodları yazıyoruz.

Bu işlemden sonra bilgisayara USB flash disk taktığımızda D sürücüsünde USB_drive isimli bir klasörün otomatik olarak oluştuğu ve flash disk sürücünün bu klasöre mount edildiğini görebiliriz. %DevName% USBDLM değişkenidir ve USB aygıtın ismi okunmaktadır. Mount işlemi için  %DriveLetter% veya %VolumeLabel% değişkenlerini de kullanabilirsiniz.

Sisteme ikinci bir USB flash disk takıldığında aşağıda görüldüğü üzere aynı klasöre bu sürücününde mount olduğu görülür. Artık takılan her USB sürücü otomatik olarak bu klasöre mount olacaktır.

USBDLM sürücüler çıkartıldığında otomatik olarak device name’leri silecektir.

7.       Network sürücü harfleri:

Windows işletim sistemlerinde bir ağ sürücüsü yaratıp bu ağ sürücüsüne bilgisayardaki sürücü harflerinden sonra gelen ilk sürücü harfini atayıp sisteme bir USB sürücü taktığınızda bu sürücüye harf atamasının yapılamadığını görürsünüz. USBDLM ile bu sorunu çözebilirsiniz. Bu işlemi gerçekleştirmek için ini dosyasına aşağıdaki kodları yazıyoruz.

Örnek uygulamamızda F-J arasındaki harfleri network sürücüleri için ayırıyoruz. Yani işletim sistemi bu aralıktaki harfleri başka hiçbir sürücüye atamayacaktır. Sisteme takılan diğer sürücülere K-Q arasındaki harfleri atayacaktır.  Aşağıda, sisteme bir flash disk taktıktan sonra sürücü harflerinin atanma durumunu görebilirsiniz.  Sizin sisteminizde daha önce yaratılmış network sürücüleri varsa ini dosyasında [NetworkDriveLetters] bölümüne bu sürücülerin harflerini yazarak başka sürücülere atanmalarını ve harf çakışmalarını önlemiş olursunuz. Network sürücü harfleri aynı aralıkta değilse ini dosyasına alt alta  Letter1=F Letter2=J şeklinde veya Letters=F,J şeklinde yazabilirsiniz.

8.       Device ID’ye göre sürücü harfi atama:

Belirlediğiniz bir USB sürücüye sürekli olarak aynı sürücü harfinin atanmasını istiyorsanız kullanacağınız yöntemlerden bir tanesi Device ID’ye göre sürücü harfi atamaktır. Bu işlem için öncelikli olarak sürücünün Device ID’sini öğrenmeniz gerekir. Device ID’yi öğrenmek için USB sürücü takılıyken USBDLM klasörü içinde bulunan ListUsbDrives.exe üzerine çift tıklıyoruz.

Bizim sistemimizde takılı olan USB flash diskin Device ID’si USB\VID\0951&PID_1603olarak görülüyor. Bu ID numarasını öğrendikten sonra ini dosyasına aşağıdaki kodları yazıyoruz.

Bu işlemden sonra bilgisayara ID’si USB\VID\0951&PID_1603 olan USB flash disk taktığımızda sürekli olarak Y harfini aldığını görebiliriz. Aynı marka bile olsa her USB sürücünün ID numarası birbirinden farklıdır. Bu nedenle aynı marka başka bir USB sürücü taktığınızda Y harfini almayacaktır.

Eğer siz aynı marka ve isme sahip USB sürücülere hep aynı harfin atanmasını istiyorsanız bu işlemi USB sürücülerin name’ine göre yapmalısınız. Bunun için yine ListUsbDrives.exe ekranından USB sürücünün name’ini alıyoruz.

 Bu name’e göre harf ataması yapmak için ini dosyasına aşağıdaki kodları yazıyoruz.

Bu işlemden sonra bilgisayara ismi Kingston DataTraveler 2.0 olan USB flash diskler taktığımızda sürekli olarak Y harfini aldığını görebiliriz.

Elinizdeki bir USB sürücüye hep aynı harf ataması yapmak istiyorsanız kullanacağınız yöntemlerden bir diğeride sürücünün seri numarasını kullanmaktır. Aynı marka ve kapasiteye sahip olsalar bile her sürücünün seri numarası farklı olacağından sadece sizin elinizdeki sürücüye belirlediğiniz harf atanacak, aynı marka ve kapasitede başka bir sürücünün bu sürücü harfini alması engellenecektir. Bunun için yine ListUsbDrives.exe ekranından USB sürücünün seri numarasını alıyoruz.

Bu seri numarasına göre harf ataması yapmak için ini dosyasına aşağıdaki kodları yazıyoruz.

Bu işlemden sonra bilgisayara bu seri numarasına sahip olan USB flash disk taktığımızda sürekli olarak X harfini aldığını görebiliriz.

Yukarıdaki tüm örneklerde aynı ID, isim ve seri numarasına sahip USB sürücülerin aynı harfi almasını sağladık. Bu işlemin tersi olarak ini dosyasında Letter1=- kullanarak aynı ID, isim ve seri numarasına sahip USB sürücülerin gizlenmesini ya da Letter1=-- kullanarak aynı ID, isim ve seri numarasına sahip USB sürücülere erişimi engelleyebilirsiniz.

9.       USB port numarasına göre sürücü harfi atama:

Sistemimizde bulunan her USB port’un bir port numarası mevcuttur. Bu port numarasını kullanarak sistemdeki portlara takılacak USB sürücülerin sizin port için belirlediğiniz harfleri almasını sağlayabilirsiniz.

Sisteminizde kaç adet USB port bulunduğunu bulmak için yine ListUsbDrives.exe ekranından USB port sayısını alıyoruz.

Bu durumda benim sistemimde toplam 4 adet USB port’un mevcut olduğunu ve şu anda USB flash diskin ikinci porta takılı  olduğunu görüyorum. Sistemdeki portların isimlendirilmesi 4-1,4-2, 4-3 ve 4-4 dür. Ben uygulamamda birinci porta takılan USB sürücülere K, ikinci porta takılanlara  L, üçüncü porta takılanlara M ve dördüncü porta takılanlarda N harfi atanmasını istiyorum. Bu işlem için ini dosyasına aşağıdaki kodları yazıyoruz.

Bu işlemden sonra bilgisayara USB sürücüler taktığımızda sürücülerin harf atamasının takılan port numarasına göre yapıldığını görebiliriz.

Bu işlemin tersi olarak ini dosyasında PortName’lerden sonra Letters=- kullanarak USB portlara takılan sürücülerin gizlenmesini ya da Letters=- - kullanarak USB sürücülere erişimi engelleyebilirsiniz.

10.   Sürücü tipine göre sürücü harfi atama:

Sisteminize takılan sürücü tipine göre sürücü harfi ataması yapabilirsiniz.  USBDLM tarafından tanınan sürücü tipleri aşağıdadır.

FLOOPY                       : Floopy sürücü

REMOVABLE              : Floopy sürücü haricindeki deiğer kaldırılabilir aygıtlar.

FIXED                           : Hard disk

CDROM                       : CD/DVD sürücü

UNKNOW                   : Tanımsız. Dizüsütü bilgisayarlarda bulunan kart okuyucular

RAMDISK                    : RAM disk

ANY/ALL                     : Tüm sürücü tipleri

Biz uygulamamızda bizim istediğimiz sürücü harfini almasını sağlamak için ini dosyasına aşağıdaki kodları yazıyoruz.

Bu işlemden sonra sisteme USB üzerinden bağlanan DVD-ROM taktığımızda sürücüye Y harfi atanacaktır.

Bu işlemin tersi olarak ini dosyasında DriveType’dan sonra Letters=- kullanarak USB portlara takılan harici CDROM sürücülerin gizlenmesini ya da Letters=- - kullanarak USB portlara takılan harici CDROM sürücülere erişimi engelleyebilirsiniz. Drive Type’ları bulmak için yine ListUsbDrives.exe kullanabilirsiniz.

11.   Bus Type’a göre sürücü harfi atama:

Sisteminize takılan sürücünün bus type’ına göre sürücü harfi ataması yapabilirsiniz.  USBDLM tarafından tanınan bus type’lar aşağıdadır.

USB – Fireware – SCSI – ATAPI – ATA – SSA – Fibre – RAID – iSCSI – SATA – SAS – SD (SD kart okuyucu) – MMC (MMC kart okuyucu) – Unknow – ANY or ALL(Tüm bus tipleri)

Sistemdeki sürücülerin kullandığı Bus Type’ları öğrenmek için USBDLM klasörü altında bulunanListUsbDrives_To_Notepad.cmd üzerine çift tıklıyoruz. Bu işlemden sonra karşımıza ListDrives.txt ekranı gelecektir. Bu text dosyasında sistemde takılı olan tüm sürücülerle ilgili detaylı bilgi mevcuttur. Bu dosyadan faydalanarak her sürücünün bus type’ını öğrenebilirsiniz.

Bus Type öğrendikten sonra ini dosyasına aşağıdaki kodları yazarak ATAPI sürücülere M sürücü harfinin atanmasını sağlayabilirsiniz.

12.   Partition numarasına göre sürücü harfi atama:

Elinizde birden fazla partitiona sahip USB disk sürücüler varsa partition numarasına göre harf ataması yapabilirsiniz. Uygulamamızda iki partitiona sahip USB disk sürücünün sürücü harfi atamasını ayarlamak için ini dosyasına aşağıdaki kodları yazıyoruz. Device ID’nin nasıl bulunacağı önceki bölümlerde mevcuttur.

Daha sonra harici USB diski sisteme taktığımızda partition1’in M, partition 2’nin N harflerini aldığını görüyoruz.

Bu işlemin tersi olarak ini dosyasında Letters=- kullanarak istediğiniz partitionları gizleyebilirsiniz. Burada dikkat etmeniz gereken nokta Letters=-- kullanılamaz.

13.   Aktif kullanıcı yada gruba göre sürücü harfi atama:

USBDLM kullanarak kullanıcı yada gruba göre sürücü harfi ataması yapabilirsiniz. Bunu aşağıdaki örneklerle inceleyelim.

Örneğin işyerinizde veya evinizde bazı kullanıcıların USB sürücüleri kullanmasını isterken bazılarının kullanmamasını isteyebilirsiniz. Bu işlemi gerçekleştirmek için ini dosyasına aşağıdaki kodları yazıyoruz.

Burada NetUserGroups=1 ile server üzerindeki grupların okunması aktif edilmektedir.DriveType=ANY ile tüm sürücü tipleri kastedilmektedir.

Bir diğer örneğimiz administrators grubuna üye olan kullanıcılar USB sürücüleri kullanırken sürücü harfi ataması yapılsın, diğer kulanıcılar USB sürücüleri kullanırken sürücü harf ataması yapılmasın isteniyor. Bu işlemi gerçekleştirmek için ini dosyasına aşağıdaki kodları yazıyoruz.

Son olarak belirli gruplara üye kullanıcılar USB sürücüleri kullanırken sürücü harfi ataması yapılmasın, diğer kullanıcılar USB sürücüleri kullanırken sürücü harf ataması yapılsın isteniyor. Bu işlemi gerçekleştirmek için ini dosyasına aşağıdaki kodları yazıyoruz.

14.   No Media No Letter:

Sürücüler kaldırıldığında bu sürücülere atanmış olan harflerin silinmesini istiyorsanız ini dosyasının [Settings] bölümüne aşağıdaki kodları ekleyiniz. Kod eklerken aşağıda verilen parametreleri dikkate alınız.

NoMediaNoLetter=0 -> no drive

NoMediaNoLetter=1 -> multislot-cardreaders only

NoMediaNoLetter=2 -> singleslot-cardreader too

NoMediaNoLetter=3 -> all 'removable' drives

Örneğimizde sürücüler kaldırıldığında tüm removable sürücülere atanan harfler silinecektir.

15.   USBDLM servisinin kaldırılması:

USBDLM servisini uninstall etmek için USBDLM klasörü altında bulunan _uninstall.cmdüzerine çift tıklayın.

Servisin uninstall edildiğine dair bilgi veren pencereyi Tamam düğmesine tıklayarak kapatın. Artık USBDLM servisi sistemden kaldırılmıştır.

Buraya kadar Windows işletim sistemlerinde sürücü harfi ataması işlerini kendinize göre konfigüre etmenizde kullanabileceğiniz USBDLM servisi hakkında bilgiler verdim. Siz burada ayrı ayrı bölümler halinde verilen konfigürasyonları DriveLetters’lar altında birlikte kullanarak (DriveLetters’lara sayı numarası vermek koşuluyla) kendi işinizi görecek detaylı bir ini dosyası hazırlayabilirsiniz.